Perfectionist เมื่อการเป็นคนสมบูรณ์แบบอาจไม่ดีอย่างที่คิด
Perfectionist คือ คนที่คลั่งไคล้ความสมบูรณ์แบบ บางคนเรียกว่า “มนุษย์ไม้บรรทัด”
Perfectionist เกิดได้จาก 3 สาเหตุหลัก ๆ คือ วัยเด็กได้รับคำชมมากเกินไป ครอบครัวคาดหวังสูง และคนรอบตัวไม่ใส่ใจ
สัญญาณที่บ่งบอกว่าคุณเป็น Perfectionist คือคุณไม่ยอมให้ความผิดพลาดใด ๆ เกิดขึ้น และมักผัดวันประกันพรุ่งเพื่อรอให้พร้อมที่สุดก่อนลงมือทำงาน เพื่อจะได้มีผลงานที่ดีที่สุด
หลายคนสับสนว่าตัวเองเป็นพวก Perfectionist หรือเปล่า เพราะบางทีก็พิถีพิถันเวลาทำอะไร บางทีก็ทำให้มันเสร็จ ๆ ไป ถ้าไม่มั่นใจเรามาเช็กกันว่าคุณแค่เข้าข่ายหรือเป็น Perfectionist ตัวยงกันแน่ มันเกิดขึ้นได้อย่างไร แล้วถ้าจะลดความสมบูรณ์แบบนี้ให้น้อยลงต้องทำอะไรบ้าง มาดูกัน
Perfectionist คืออะไร
Perfectionist คือ ผู้ที่ชอบความสมบูรณ์แบบ มักทำอะไรให้ผลลัพธ์ออกมาดีที่สุดเสมอ และพยายามไม่ให้เกิดข้อผิดพลาด ทุกอย่างต้องเป็นไปตามแบบแผน ไร้ที่ติ บางคนเรียกเหล่า Perfectionist ว่า “มนุษย์ไม้บรรทัด” เพราะต้องเป๊ะทุกตารางนิ้ว
ในทางจิตวิทยา “Perfectionism” ถือเป็นอาการทางจิตอย่างหนึ่งที่อาจนำไปสู่โรคซึมเศร้าได้ และมีโอกาสที่จะทำร้ายตัวเอง ถึงขั้นฆ่าตัวตาย เพราะกลุ่มคนเหล่านี้มักมีความเครียดและกดดันสูง
Perfectionist เกิดขึ้นได้อย่างไร
คนที่เป็น Perfectionist เกิดได้จาก 3 สาเหตุหลัก ๆ คือ
- ในวัยเด็กที่อาจได้รับคำชมมากจนเกินไป จนเริ่มมั่นใจว่าตัวเองเก่งจริง ๆ และเมื่อต้องเจอกับอะไรใหม่ ๆ ก็มีความพยายามที่อยากจะทำออกมาให้ได้ดีที่สุด เพราะเกรงว่าคนรอบตัวจะผิดหวัง กลายเป็นคนไม่ชอบความผิดพลาด เพราะกลัวถูกมองว่าตัวเองไม่เก่ง
- ครอบครัวคาดหวังมากเกินไป จึงสร้างเงื่อนไขให้ลูกต้องเป็นคนประสบความสำเร็จ เพื่อเป็นหน้าเป็นตาให้ครอบครัว หากพ่อแม่คนไหนเป็น Perfectionist ก็อาจเป็นต้นแบบให้ลูกได้โดยไม่รู้ตัว
- คนรอบตัวไม่ใส่ใจ การพยายามทำตัวเองให้เก่ง ให้ Perfect จึงเป็นการเรียกร้องให้คนหันมาสนใจและได้รับความรักมากขึ้น
สัญญาณที่บ่งบอกว่าคุณเป็น Perfectionist
คุณไม่ยอมให้ความผิดพลาดใด ๆ เกิดขึ้น มีความรู้สึกต้องแก้ไข พัฒนา และปรับปรุงอยู่เสมอ
คุณมองเห็นข้อผิดพลาดเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่คนอื่นมองข้าม
คุณมักผัดวันประกันพรุ่งเพื่อรอให้พร้อมที่สุดก่อนลงมือทำงาน
คุณรู้สึกว่าทุกอย่างต้องดี ต้องได้ตั้งแต่ครั้งแรก หากประเมินแล้วว่าไม่มีทางทำได้ดี คุณจะไม่เริ่มต้นทำมัน
คุณเข้มงวดกับตัวเองมาก และมักโทษตัวเองเสมอกับสิ่งที่เกิดขึ้น แม้จะเป็นเรื่องเล็ก ๆ ก็ตาม
คุณไม่พอใจกับอะไรง่าย ๆ เมื่อบรรลุเป้าหมายหนึ่ง คุณก็จะตั้งเป้าหมายใหม่ที่ท้าทายกว่าเดิมทันที
คุณรู้สึกหงุดหงิดและซึมเศร้าเวลาที่ผลออกมาไม่เป็นแบบที่ตั้งใจไว้
คุณอยากให้คนอื่นชื่นชมสิ่งที่คุณทำ เพื่อให้รู้สึกดีและเห็นว่าคุ้มค่าแก่การเสียเวลาทำมัน
คุณไม่ค่อยไว้วางใจใครให้ทำงานกลุ่ม เป็นไปได้อยากจัดการเองทั้งหมด หรือเป็นฝ่ายรวบรวมก่อนส่ง
คุณใช้เวลาทุ่มเทให้กับงานชิ้นเดียวนานมาก ใส่ใจทุกรายละเอียด จนกว่าจะรู้สึกว่ามันสมบูรณ์แบบ
ข้อดี - ข้อเสีย ของ Perfectionist
ข้อดีของ Perfectionist คือเป็นคนละเอียด รอบคอบ ทำให้งานทุกชิ้นออกมามีคุณภาพ เป็นคนมีเป้าหมาย มักประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน
ส่วนข้อเสีย คือ กดดันตัวเองสูง ทำให้เครียดง่าย มักทำงานกับผู้อื่นยาก เพราะยึดติดความคิดของตัวเองเป็นหลัก
แล้วจะลดการเป็น Perfectionist ได้อย่างไร
- ปล่อยวาง ยอมรับว่าไม่มีอะไรเพอร์เฟ็กต์ 100%
- ละทิ้งความคิดต้องเป็นที่ 1 เสมอ จะได้ไม่ต้องเอาตัวเองไปแข่งกับคนอื่นให้เครียด
- เมื่อผิดพลาดต้องไม่โทษตัวเอง เพราะเรื่องบางเรื่องเราก็ไม่สามารถควบคุมได้
- แพ้ให้เป็น เพื่อเรียนรู้ว่าไม่มีใครชนะกับทุกเรื่องไปตลอดชีวิต แพ้บ้าง ชนะบ้าง เป็นเรื่องปกติ
- ออกไปพักผ่อนบ้าง ไปเที่ยว ไปสังสรรค์กับเพื่อนฝูง จะช่วยให้เราเห็นวิถีชีวิตของผู้คนว่าไม่จำเป็นต้องเพอร์เฟ็กต์ไปซะทุกอย่าง คุณก็มีความสุขได้
เราเชื่อว่าทุกคนมีความเป็น Perfectionist อยู่ในตัว แต่จะมากหรือน้อยนั้นก็ขึ้นอยู่กับว่าวัยเด็กเราเจอกับอะไร การเป็น Perfectionist มากเกินไป ทำให้คุณได้ผลลัพธ์ที่ดีอยู่เสมอก็จริง แต่ก็อาจทำให้คนรอบตัวรู้สึกเกร็งและกดดันได้ ที่น่าเป็นห่วงที่สุดคือความสัมพันธ์กับคนรัก เพราะด้วยบุคลิกของ Perfectionist มักจะจริงจังกับทุกเรื่อง ไม่ค่อยโรแมนติก และตำหนิคนรักบ่อย หากเป็นแบบนี้ไปเรื่อย ๆ ชีวิตคู่ก็อาจจะไปได้ไม่สวย
