เปิดโลกลึกลับแห่งจักรวาลที่มีอยู่จริงของ ‘ดาวแมว’
- กลุ่มดาวแมว (Felis) ตั้งอยู่ระหว่างกลุ่มดาวเครื่องสูบลมและกลุ่มดาวงูไฮดรา ซึ่งตั้งขึ้นจากความหลงใหลต่อน้องแมวของ โจเซฟ เฌโรม ลาล็องด์ และปรากฏบนแผนที่ดาวครั้งแรกในปี 1801
- กลุ่มดาวแมวหายไปจากแผนที่กลุ่มดาวสากลในปี 1930 เนื่องจากมีการจัดกลุ่มดาวมาตรฐานสากลขึ้น แต่ในปี 2018 สหพันธ์ดาราศาสตร์ได้มีการตั้งชื่อดาวฤกษ์ดวงหนึ่งที่ตั้งอยู่ตำแหน่งเดิมของกลุ่มดาวแมวว่า Felis
- นอกจากกลุ่มดาวแมว และดาว Felis ยังมีอีก 3 กลุ่มดาวที่มีความเกี่ยวข้องกับดาวแมว ได้แก่ กลุ่มดาวแมวป่า (Lynx) กลุ่มดาวสิงโต (Leo) และกลุ่มดาวสิงโตเล็ก (Leo Minor)
ทุกคนคงเคยได้ยินตำนานที่ว่าเมื่อน้องแมวที่เรารักจากไป จะเดินทางกลับไปยังดินแดนลึกลับที่เรียกว่า ‘ดาวแมว’ แต่เชื่อหรือไม่ว่าสถานที่นั้นอาจไม่ได้เป็นแค่ตำนาน และมีอยู่จริงในทางดาราศาสตร์ วันนี้เราจะพาทาสแมวทั้งหลายไปสำรวจกันว่าดาวแมวตั้งอยู่ที่ไหนท่ามกลางจักรวาลอันยิ่งใหญ่
ใครว่าดาวแมวไม่มีอยู่จริง
เมื่อมี ค.ศ. 1799 ในระหว่างที่ โจเซฟ เฌโรม ลาล็องด์ (Joseph Jerome Lalande) นักดาราศาสตร์ชาวฝรั่งเศส ได้กำหนดระยะทางจากโลกไปดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ เขาก็ได้กำหนดตำแหน่งกลุ่มดาวใหม่ที่ตั้งอยู่ระหว่างกลุ่มดาวเครื่องสูบลม (Antlia) และกลุ่มดาวงูไฮดรา (Hydra) ขึ้นมา และตั้งชื่อว่า ‘Felis’ หรือที่แปลว่า ‘กลุ่มดาวแมว’ ในภาษาละติน จากความชื่นชอบในตัวของน้องแมว และมองว่าตอนนี้บนฟ้ายังไม่มีกลุ่มดาวแมว อย่างไรก็ตาม ลาล็องด์ กลับไม่ได้วาดกลุ่มดาวแมวลงบนแผนที่ด้วยตัวเอง แต่ได้เสนอให้ โยฮัน เอเลิร์ท โบเดอ (Johann Elert Bode) นักดาราศาสตร์ชาวเยอรมันได้วาดลงแผนที่ดาว Uranographia ในปี 1801
น่าเสียดายที่ในปี 1930 สหพันธ์ดาราศาสตร์สากลได้มีการกำหนดกลุ่มดาวมาตรฐานสากลขึ้น แต่กลับไม่มีการบรรจุกลุ่มดาวแมวลงในแผนที่ด้วย ทำให้กลุ่มดาวแมวหายไป แต่ในปี 2018 สหพันธ์ดาราศาสตร์สากลก็ได้นำชื่อ Felis ไปตั้งให้กับดาวฤกษ์ HR 3923 หรือ HD 85951 ซึ่งเคยอยู่ในกลุ่มดาวแมวมาก่อนเพื่อสานต่อความต้องการของลาล็องด์ในการระลึกถึงน้องแมว โดยดาวแมวตั้งอยู่ที่ตำแหน่ง 09h 54m 52s-19° 00’ 33” ในกลุ่มดาวงูไฮดรา ห่างจากโลกประมาณ 570 ปีแสง และมีอันดับความสว่าง +4.9 นับว่าเป็นดาวที่มีแสงจางมาก ดังนั้น เราจึงจำเป็นต้องดูดาวแมวในสถานที่ที่มืดไร้แสงรบกวนเท่านั้นจึงจะมองเห็นได้
สำรวจสัตว์ตระกูลแมวบนฟากฟ้า
ในจักรวาลอันกว้างใหญ่ นอกจากดาวแมว หรือ Felis ยังมีกลุ่มดาวมาตรฐานอื่น ๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับน้องแมวอยู่ 3 กลุ่ม คือ กลุ่มดาวแมวป่า (Lynx) กลุ่มดาวสิงโต (Leo) และกลุ่มดาวสิงโตเล็ก (Leo Minor)
กลุ่มดาวแมวป่า (Lynx) เป็นกลุ่มดาวโบราณที่ก่อตั้งโดย โยฮันเนส เฮเวเลียส (Johannes Hevelius) ในสมัยศตวรรษที่ 17 โดยมีชื่อมาจากลิงซ์ สัตว์ตระกูลแมวจำพวกหนึ่ง ตั้งอยู่ระหว่างกลุ่มดาวคนคู่ (Gemini) กลุ่มดาวหมีใหญ่ (Ursa Major) และกลุ่มดาวสารถี (Auriga) ที่สว่างน้อย มองหาได้ยาก จึงจำเป็นต้องมองหากลุ่มดาวทั้งสามก่อน และจะเห็นกลุ่มดาวแมวป่าอยู่ตรงกลาง
กลุ่มดาวสิงโต (Leo) เป็นอีกกลุ่มดาวโบราณที่มีความเกี่ยวข้องกับดาวแมว ก่อตั้งขึ้นในสมัยศตวรรษที่ 2 โดยทอเลมี (Ptolemy) และเป็นหนึ่งในกลุ่มดาวจักรราศี ประกอบด้วยดาวฤกษ์หลายดวงที่เรียงตัวคล้ายกับสิงโต และมีดาวหัวใจสิงห์ (Regulus) ที่สว่างที่สุดอยู่ตรงบริเวณหน้าอกของสิงโต ทำให้สังเกตเห็นได้ง่าย และกลุ่มดาวสิงโตเป็นศูนย์กลางของฝนดาวตกสิงโต (Leonid Meteor Shower) ที่เกิดขึ้นทุก 33 ปี
กลุ่มดาวสิงโตเล็ก (Leo Minor) เป็นกลุ่มดาวที่กำหนดขึ้นโดย โยฮันเนส เฮเวเลียส เช่นเดียวกับกลุ่มดาวแมวป่า ตั้งอยู่ระหว่างกลุ่มดาวสิงโต (Leo) และกลุ่มดาวหมีใหญ่ (Ursa Major) มีขนาดเล็กและมองหายาก หากต้องการมองกลุ่มดาวสิงโตเล็ก อาจเริ่มจากการมองหาดาวชาละวัน (Chalawan) และมองไปทางใต้อีกนิดก็จะเจอกับกลุ่มดาวสิงโตเล็ก
เป็นอย่างไรกันบ้างกับการสำรวจจักรวาลไปค้นหาดาวแมว และผองเพื่อนที่เราได้รวบรวมไว้ หลังจากนี้หากวันใดเหล่าทาสแมวคิดถึงน้องเหมียวจากไป ก็ลองมองหากลุ่มดาวแมว และเพื่อน ๆ ที่บนท้องกันได้เลย แต่ถ้ายังไม่หายคิดถึงหรืออยากออกไปเจอน้องแมวตัวเป็น ๆ ให้หนำใจจะลองแพลนทริปไปเที่ยวเกาะแมวก็น่าสนใจไม่แพ้กัน
